17 Września 2010
71. rocznica agresji ZSRR na Polskę
W nocy 17 września 1939 r. Armia Czerwona przekroczyła granicę z Polską. Oficjalny dyrektywa Naczelnego Wodza marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego brzmiała:
Sowiety wkroczyły. Nakazuję ogólne wycofanie na Rumunię i Węgry najkrótszymi drogami. Z bolszewikami nie walczyć, chyba w razie natarcia z ich strony lub próby rozbrojenia oddziałów. Zadanie Warszawy i miast, które miały się bronić przed Niemcami – bez zmian. Miasta, do których podejdą bolszewicy, powinny z nimi pertraktować w sprawie wyjścia garnizonów do Węgier lub Rumunii.


Agresja Związku Sowieckiego na Polskę – była wypadkową - postanowień tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow z dnia 23 sierpnia 1939 r., w którym Sowieci zobowiązywali się do zbrojnego wystąpienia przeciw Polsce - w sytuacji, gdyby III Rzesza znalazła się w stanie wojny z Polską.


Preludium do agresji 17 września 1939 r. – było o godz. 2.00 czasu moskiewskiego (0.00 - czasu warszawskiego) spotkanie na Kremlu Józefa Stalina z ambasadorem III Rzeszy Friedrichem von der Schulenburgiem, podczas którego odczytano projekt noty, która miała być wręczona przez stronę sowiecką - ambasadorowi RP w Moskwie. W odpowiedzi na moje obiekcje – depeszował Schulenburg do Berlina – Stalin z największa gotowością wprowadził do tekstu zmiany, tak, że nota stała się dla nas możliwa.

O godz. 3.15 czasu moskiewskiego (1.15 - czasu warszawskiego) ambasador Wacław Grzybowski odmówił przyjęcia wspomnianej noty przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych i ludowego komisarza sprawa zagranicznych Związku Sowieckiego Wiaczesława Mołotowa, którą usiłował mu wręczyć zastępca Mołotowa, Władimir Potiomkin. Nota zawierała następujące stwierdzenia:

Wojna niemiecko – polska ujawniła wewnętrzne bankructwo państwa polskiego. W ciągu dziesięciu dni [sic!] dni operacji wojskowych Polska straciła wszelkie swe okręgi przemysłowe i ośrodki kulturalne.

Warszawa, jako stolica Polski już nie istnieje. Rząd Polski uległ rozkładowi i nie okazuje przejawów życia.

Warto w tym miejscu podkreślić, że legalny rząd II Rzeczypospolitej opuścił granice Polski dopiero późnym wieczorem 17 września 1939 r., po otrzymaniu wiadomości o wkroczeniu Armii Czerwonej ranem tego dnia i potwierdzonej informacji 
o zbliżaniu się sowieckich oddziałów pancernych do miejsca przebywania władz RP. Prezydent Ignacy Mościcki 
w wydanym w Kosowie orędziu do narodu określił jednoznacznie działania wojskowe sowieckie jako akt agresji.

I dalej w nocie czytamy:
Oznacza to, że państwo polskie i jego rząd przestały faktycznie istnieć. Dlatego też straciły ważność traktaty zawarte między ZwiązkiemSowieckim a Polską.

Pozostawiona własnemu losowi i pozbawiona kierownictwa Polska stała się łatwym polem wszelkiego rodzaju niebezpiecznych i niespodziewanych akcji, mogących stać się groźba dla Związku Sowieckiego.

Dlatego Rząd Sowiecki, który zachowywał dotychczas neutralność, nie może w obliczu tych faktów zajmować nadal neutralnego stanowiska.
Rząd Sowiecki nie może również pozostawać obojętny na fakt, ze zamieszkają ca terytorium Polski pokrewna ludność ukraińskiego i białoruskiego pochodzenia jest bezbronna i została pozostawiona własnemu losowi.

Rząd Sowiecki polecił wobec powyższych okoliczności Naczelnemu Dowództwu Armii czerwonej, aby nakazało wojskom przekroczyć granice i wziąć pod swoją opiekę Zycie i mienie ludności Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi. 
Rząd Sowiecki zamierza równocześnie podjąć wszelkie środki mające na celu uwolnienie narodu polskiego od nieszczęsnej wojny, w którą wepchnęli go nierozsądni przywódcy, i umożliwienie mu życia w pokoju. 
Nie ogłoszenie publicznie, formalnie przez Prezydenta Ignacego Mościckiego i rząd RP faktu zaistnienia stanu wojny pomiędzy Polską a ZSRR i brak jednoznacznego rozkazu Naczelnego Wodza do stawiania oporu najeźdźcy - doprowadziły do dezorientacji dowódców i żołnierzy.
Jednakże wkraczającym jednostkom Armii Czerwonej opór zbrojny stawiły związki taktyczne Korpusu Ochrony Pogranicza, Brygada Rezerwowa Kawalerii Wołkowysk i Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie. W serii bitew na całym froncie, wojska polskie podjęły próbę opóźnienia marszu jednostek sowieckich. Przez trzy dni (17-20 września 1939 r.) trwała obrona przez KOP Rejonu Umocnionego Sarny. W dniach 29-30 września jednostki KOP pod dowództwem gen. Wilhelma Orlika-Rückemanna rozbiły 52 Dywizję Strzelecką Armii Czerwonej w bitwie pod Szackiem. 1 października zmuszone były się rozproszyć po bitwie pod Wytycznem; niewielka część zdołała się przyłączyć do SGO Polesie. Przedzierająca się na zachód SGO „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga 29-30 września stoczyła zwycięskie walki z oddziałami sowieckimi pod Jabłonią i Milanowem. Do legendy przeszły m.in. heroiczne walki w trakcie obrony Grodna i Lwowa.
Armia Czerwona wzięła do niewoli ponad 200 tysięcy żołnierzy, w tym około 18 tysięcy oficerów, ok. 7 tysięcy żołnierzy poległo lub zginęło po wzięciu do niewoli, a ok. 10 tysięcy było rannych.

Jednocześnie od momentu uderzenia na Polskę - Armia Czerwona dokonywała wielu zbrodni wojennych, mordując jeńców i masakrując ludność cywilną. Ocenia się że ich ofiarą padło ok. 2,5 tys. żołnierzy polskich i policjantów oraz kilkuset cywilów. Sowieccy dowódcy wojskowi częstokroć wzywali ludność cywilną do mordów i przemocy, dowódca Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej w jednej z odezw napisał : Bronią, kosami, widłami i siekierami bij swoich odwiecznych wrogów - polskich panów.

W ślad za oddziałami Armii Czerwonej posuwały się wojska i oddziały specjalne NKWD, dokonujące natychmiast masowych aresztowań (lub egzekucji) elit lokalnych według przygotowanych uprzednio list proskrypcyjnych, przy pomocy lokalnej agentury komunistycznej i zorganizowanych bojówek (tzw. milicja ludowa).

Wyselekcjonowaną część wziętych do niewoli i aresztowanych, ok. 15 tys. umieszczono w obozach NKWD w Ostaszkowie, Starobielsku i Kozielsku, a następnie ma mocy rozkazu z dnia 5 marca 1940, wczesną wiosną wymordowano i pogrzebano w Katyniu, Charkowie i Miednoje.
Tak więc - agresja Związku Sowieckiego na Polskę - 17 września 1939 r. jawi się jako jeden ze słupów milowych, które doprowadziły do zorganizowanej przez NKWD „Zbrodni Katyńskiej”.
 
Wyszukiwarka
Wybierz datę:
OD 
DO 
Historia publikacji
Jak korzystać z serwisu?
Dział „Aktualności”
W dziale „Aktualności” publikowane są najnowsze informacje o wydarzeniach powiązanych z Muzeum Katyńskim. Kolejne artykuły prezentowane są w kolejności chronologicznej począwszy od najnowszego. Na stronie przedstawione są skróty pięciu ostatnich opublikowanych informacji. Aby przejść do całości artykułu należy kliknąć na zamieszczony pod wstępem do każdego tekstu odnośnik „Czytaj dalej”.

Na dole listy artykułów znajduje się pole nawigacji umożliwiające przejście do kolejnej strony archiwum, a tym samym do starszych publikacji. Aby ułatwić poruszanie się po archiwalnych materiałach, oprócz możliwości przejścia na kolejną stronę poprzez kliknięcie w jej numer, zastosowano nawigację w postaci strzałek. Strzałka pojedyncza „>” przenosi użytkownika do następnej (lub poprzedniej „<“) strony względem tej, na której się aktualnie znajduje, natomiast podwójna „>>” powoduje przejście do ostatniej strony zawierającej najstarszy opublikowany materiał (lub pierwszej „<<“).
Wyszukiwarka
Znajdująca się po prawej stronie wyszukiwarka pozwala na szybkie wyświetlenie artykułów odnoszących się do wybranych przez użytkownika słów kluczowych. Aby wyświetlić materiały o pożądanej tematyce, należy w polu wyszukiwania wpisać wybraną frazę i kliknąć przycisk „Wyszukaj”. Na liście zostaną wówczas wyświetlone artykuły zawierające dane wyrażenie.

Wyniki wyszukiwania można też zawęzić do wybranego przedziału czasowego. W tym celu należy ustawić zakres dat wybierając określone wartości w polach znajdujących się poniżej obszaru wyszukiwania.

Sekcja „Historia publikacji” umożliwia wyświetlenie artykułów zamieszczonych w archiwum w konkretnych miesiącach danego roku.
Wszelkie prawa zastrzeżone, Muzeum Katyńskie 2012
Administrator serwisu: administrator@muzeumkatynskie.pl
Odwiedź nas na Facebooku: Muzeum Katyńskie
Created by: PrimeBSD & Super-Fi