20 Kwietnia 2012
List z Izraela

18 kwietnia, w przededniu 69 rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, do Muzeum Katyńskiego dotarł drogą „e-mailową” list z Izraela od Pana Gavriela Strasmana.

Gavriel Strasman – syn bp dr. por. art. rez. Henryka Strasmana,  s. Abrama i Karoliny z Lewich, ur. 19 marca 1903 r. w Warszawie; ochotnika podczas obrony Warszawy w 1920 r.  Henryk Strasman był absolwentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (1924 r.) i Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii (1925 r.), następnie  mianowany ppor. rez. ze starsz. 1 stycznia 1928 r. [od 2007 r. – kapitan] i  przydzielony do 8 pułku artylerii lekkiej. W działalności zawodowej – cywilnej był starszym sędzią w Ministerstwie Sprawiedliwości.
We wzmiankowanym  liście – Pan Gvriel Strasman napisał m.in. [proszę wybaczyć moje nieudolne tłumaczenie z języka angielskiego]:

Mój ojciec, Dr. Henryk Strasman był jednym z zamordowanych w Katyniu oficerów. Znalazłem jego fotografię na stronie internetowej Muzeum, to mi zaimponowało, niemniej jednak prosiłbym o zamienienie jej na jedną z załączonych przeze mnie poniżej. Zdjęcie, które Państwo zamieścili jest z 1920 r., z lat, kiedy mój ojciec był studentem, podczas gdy ta, którą załączam są z 1939 r.. Przekazuję także portret (rysunek) przedstawiający mojego ojca, wykonany przez innego więźnia w Starobielsku. Otrzymaliśmy go na początku 1940 r..
Posiadam wiele listów przesyłanych przez ojca z obozu w Starobielsku, adresowanych do mojej matki, a jego żony, Pani Alicji Strasman do Warszawy, do Triestu we Włoszech, gdzie mieszkaliśmy kilka miesięcy [po tym – mój dopisek], zanim Włochy dołączyły do Hitlera, oraz do Tel-Awiwu.
Jakieś dwa lata temu, wysłałem do Pani Anny Marii Wolińskiej z Biblioteki Narodowej CD -rom z listami, ale, jak zaświadcza e-mail od Pana Henryka Sićko, materiał na nim zamieszczony, nie był dobrej jakości. Byłem szczerze zaskoczony tym faktem, dlatego że moim zdaniem kopie listów są bardzo dobrej jakości. Oczywiście nie mogłem wysłać oryginalnych listów, które znajdują się w posiadaniu muzeum w Tel-Awiwie, gdzie moja mama pozostawiła je „w depozycie” wiele lat temu.
Posiadam CD-Rom zawierający kopie listów i jeśli uzna Pan, że przydadzą się do zamieszczenia na Państwa stronie internetowej, z przyjemnością Panu ten materiał udostępnię..
W załączniku przekazuję także biografię mojego ojca, być może także Pana zainteresuje.
                                                                                             Z poważaniem
                                                                                             Gavriel Strasman
 
Dołączony do przekazu biogram, autorstwa nadawcy listu, pozwalam sobie również przedstawić w całości czytelnikom w moim, jak zaznaczyłem nieudolnym, tłumaczeniu z języka oryginału:

                          Dedykowane Doktorowi Henrykowi Strasmanowi,
Dr Strasman był jednym z najbardziej prominentnych prawników pochodzenia żydowskiego w Warszawie lat 30-tych ubiegłego stulecia.  Pracował jako asystent prokuratora Wacława Makowskiego.
Dr Strasman aplikował [tak w oryginale] na Uniwersytecie Warszawskim oraz przez kilka lat pracował Ministerstwie Sprawiedliwości.
Doktoryzował się na Uniwersytecie Warszawskim 4 lutego 1929 roku. Pracował nad swoją pracą dyplomową w Instytucie Kryminologii na paryskim uniwersytecie. Jej tematem była Aborcja jako przestępstwo w aktualnych oraz nieobowiązujących już przepisach prawa/prawodawstwie (uwzględniając/odnosząc się do aspektów wspomnianych w Biblii).
Strasman wysłał swoją pracę dyplomową do Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie, gdzie jego starszy syn odkrył ten fakt w 1997 roku podczas kilku miesięcy spędzonych na Amerykańskim Uniwersytecie w Waszyngtonie. Pewnego dnia, gdy chciał sprawdzić, czy książka, którą wydał w Izraelu znajduje się w zbiorach Kongresu ku wielkiemu zaskoczeniu natrafił na nazwisko swojego ojca na ekranie.
Dr Strasman wraz z żoną Alicją (nazywaną Lilką), wywodzili się z bogatszej części klasy średniej żydowskiej inteligencji w Polsce, mimo to z powodzeniem udało im się awansować do wyższej warstwy społeczeństwa. Ich spotkanie z Zeevem (Włodzimierz) Żabotyńskim  (chyba chodzi o Żabotyńskiego) – założycielem ruchu rewizjonistów - ok. 1937 r. zmieniło ich całe dotychczasowe życie. Dr Strasman stał się jedną z najbardziej znaczących osób, które połączyły znajomości z Żabotyńskim, a później z „Irgunem Zvai Leumim” [„Etzel” – podziemna organizacja anty-brytyjska] w Palestynie oraz z polskim rządem. Jego głównym kontaktem był hrabia Michał Łubieński, współpracujący z Józefem Beckiem, polskim MSZ. Dr Strasman stał się wydawcą „Jerozolimy Wyzwolenia” – publikacji ruchu rewizjonistycznych Syjonistów.
Dr Strasman szybko stał się głównym negocjatorem pomiędzy wspomnianym ruchem syjonistycznym a polskim rządem w sprawie nabycia broni dla „Irgun” w Palestynie. W zamian za to polski rząd włączał członków „Irgunu” przybyłych z Palestyny do wojskowego szkolenia.
Podczas niemieckiego oblężenia Warszawy w 1939 r., gdy militarna sytuacja polskiej stolicy była krytyczna, Alicja Strasman  wręczyła klucz do magazynu z bronią należącego do „Irgunu”, polskiemu lokalnemu przywódcy  by wspomóc próby  odparcia nazistów. Polski oficer wystawił kwit, który zaginął.
Dr Strasman nie przeżył wojny. Był kapitanem rezerwy  wcielonym ponownie do wojska 28 sierpnia 1939 r. Dr Strasman służył na południowo-wschodnim froncie i został schwytany z wieloma polskimi żołnierzami, którzy wpadli do niewoli radzieckiej, gdy Armia Czerwona wkroczyła do Polski zgodnie z ustaleniami paktu Rbbentrop-Mołotow. Kilka listów, które napisał ocalało i wróciło bezpiecznie do Triestu, gdzie jego rodzina przebywała przez kilka miesięcy podczas swej podróży do Palestyny oraz w Tel Awiwie , gdzie przebywali od 1 czerwca do marca 1940 r. Dr Strasman był więziony w obozie  Starobielsku a następnie zamordowany w Katyniu przez NKWD wraz z 15 tys. innych polskich żołnierzy.
Starszy syn doktora – Andrzej Strasman – był sędzią w Izraelu aż do przejścia na emeryturę w 2007 r. Wcześniej przez wiele lat pracował jako dziennikarz, podążając w ten sposób drogą kariery zawodowej obojga rodziców. Jego brat (Piotr) również pozostał w Izraelu.
                                                                                 Izrael, czerwiec 2011 r. 

W korespondencji, jak wspomniano, znalazły się dodatkowo dwa zdjęcia dr. Henryka Strasmana, które tym samym wypełniają lukę w zbiorze fotografii ofiar Zbrodni Katyńskiej i  to przedstawicieli tej części społeczeństwa II Rzeczpospolitej – najokrutniej dotkniętej przez totalitaryzm niemiecki - ale również przez Sowietów -  podczas drugiej wojny światowej.                      
                         Sławomir Z. Frątczak, Kierownik Muzeum Katyńskiego
Wyszukiwarka
Wybierz datę:
OD 
DO 
Historia publikacji
Jak korzystać z serwisu?
Dział „Aktualności”
W dziale „Aktualności” publikowane są najnowsze informacje o wydarzeniach powiązanych z Muzeum Katyńskim. Kolejne artykuły prezentowane są w kolejności chronologicznej począwszy od najnowszego. Na stronie przedstawione są skróty pięciu ostatnich opublikowanych informacji. Aby przejść do całości artykułu należy kliknąć na zamieszczony pod wstępem do każdego tekstu odnośnik „Czytaj dalej”.

Na dole listy artykułów znajduje się pole nawigacji umożliwiające przejście do kolejnej strony archiwum, a tym samym do starszych publikacji. Aby ułatwić poruszanie się po archiwalnych materiałach, oprócz możliwości przejścia na kolejną stronę poprzez kliknięcie w jej numer, zastosowano nawigację w postaci strzałek. Strzałka pojedyncza „>” przenosi użytkownika do następnej (lub poprzedniej „<“) strony względem tej, na której się aktualnie znajduje, natomiast podwójna „>>” powoduje przejście do ostatniej strony zawierającej najstarszy opublikowany materiał (lub pierwszej „<<“).
Wyszukiwarka
Znajdująca się po prawej stronie wyszukiwarka pozwala na szybkie wyświetlenie artykułów odnoszących się do wybranych przez użytkownika słów kluczowych. Aby wyświetlić materiały o pożądanej tematyce, należy w polu wyszukiwania wpisać wybraną frazę i kliknąć przycisk „Wyszukaj”. Na liście zostaną wówczas wyświetlone artykuły zawierające dane wyrażenie.

Wyniki wyszukiwania można też zawęzić do wybranego przedziału czasowego. W tym celu należy ustawić zakres dat wybierając określone wartości w polach znajdujących się poniżej obszaru wyszukiwania.

Sekcja „Historia publikacji” umożliwia wyświetlenie artykułów zamieszczonych w archiwum w konkretnych miesiącach danego roku.
Wszelkie prawa zastrzeżone, Muzeum Katyńskie 2012
Administrator serwisu: administrator@muzeumkatynskie.pl
Odwiedź nas na Facebooku: Muzeum Katyńskie
Created by: PrimeBSD & Super-Fi