10 lutego 1940 r. podczas srogiej zimy wyruszały z polskich terenów okupowanych przez Związek Radziecki pociągi wypełnione skazanymi na walkę o przetrwanie w głębi ZSRR rodzinami osadników i leśników.
Były to rodziny bohaterów walk 1920 r., którzy zostali nagrodzeni ziemią za stawienie oporu bolszewickiemu marszowi rewolucji na Zachód. W 1939 r. ci sami żołnierze i policjanci walczyli z dwoma agresorami. Pokonani trafili do niewoli sowieckiej i niemieckiej. W lutym w obozach specjalnych NKWD oraz więzieniach na Ukrainie i Białorusi czekali na „ostateczne rozwiązanie”. Deportacje ich rodzin były sygnałem początku realizacji planu rozprawy w polskimi patriotami. Podjęte działania represyjne i zarazem prewencyjne doprowadziły do zmiany etni na dawnych polskich Kresach Wschodnich.